Er bestaan onnoemlijk veel verschillende lettertypen. De lijst lettertypen waar je bijvoorbeeld in Word uit kunt kiezen is echt maar het topje van de ijsberg. Je staat er waarschijnlijk niet vaak bij stil dat die letters stuk voor stuk ooit ontworpen zijn. Sommige zijn eeuwenoud, andere bestaan pas heel kort. Al die lettertypen zijn het werk van honderden letterontwerpers. Ze zijn dus niet zomaar ontstaan. Hetzelfde geldt voor de gecursiveerde (schuingedrukte) letter. Voor de uitvinding van de boekdrukkunst bestond die uiteraard niet.
Net zoals je tegenwoordig Arial, Times New Roman of Calibri hebt, was ook Italic (waar de Italiaanse afkomst van deze letters duidelijk uit spreekt) ooit gewoon één van de ontworpen letterseries. Dat Italic was – voor het eerst toen dus – een schuingedrukte letterserie. Het zou gebaseerd of geïnspireerd zijn op het prachtige handschrift van een Italiaanse humanist. Maar het was dus een apart lettertype. Complete boeken werden in die letter gedrukt. Pas later ontstonden er ‘Italic-varianten’ van andere, bestaande letters. Je zou kunnen zeggen: schuingedrukte varianten van andere bestaande lettertypen.
In de loop der tijd zijn we, vooral om woorden extra nadruk te geven, gecursiveerde woorden in gewone (eigenlijk heet dat romeinse) teksten gaan gebruiken. We schreven daar al eerder over in ons Herenblog Nádruk leggen op een woord door accenttekens. Wijzelf vinden accenttekens een wat betere, subtielere vorm om nadruk op een woord of lettergreep te leggen dan de cursivering, vooral omdat veel cursiveringen een wat onrustig beeld veroorzaken.
Wanneer schrijven we woorden of zinnen cursief?
- We kunnen er niet omheen, ondanks onze persoonlijke reserves. Je kunt een woord extra nadruk geven door het cursief te zetten.
- Als je een woord of zin uit een andere taal wilt opnemen in een tekst, kun je dat cursief zetten. Let wel: doe dit in principe alleen wanneer de betreffende termen nog wel als niet-Nederlands worden ervaren. Staat het woord bijvoorbeeld gewoon al in het Groene Boekje, dan is het een beetje vreemd het cursief te zetten.
- Titels van boeken, films of tv-series zetten we ook cursief. Soms worden ze ook nog tussen aanhalingstekens geplaatst, maar dat is wat ons betreft dubbelop.
- Minder bekend wellicht, maar scheepsnamen worden ook vaak cursief gezet.
- Uitgebreidere citaten kun je ook cursief zetten. We hebben echter de indruk dat dit tegenwoordig iets minder vaak gedaan wordt.
Help! Ik wil een woord cursief zetten in een gecursiveerde tekst!
Er bestaan lettertypen die een soort extreemcursieve mogelijkheid (nog wat schuiner dan schuin dus) bieden, maar de standaardlettertypen die we tegenwoordig gebruiken kennen deze optie niet. Gebruikelijk is om, wanneer je in een gecursiveerde tekst bijvoorbeeld een boektitel wilt opnemen je die romein (gewoon rechtop) zet. Dus:
‘De oudtante van de bejaarde buurvrouw genoot van de zoveelste herhaling van Hier zijn de Van Rossems.’